Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο

Δικαστήριο που ιδρύθηκε από το Σύνταγμα του 1975. Πρόκειται για ανώτατο δικαστικό όργανο με σκοπό τη διασφάλιση της πιστής τήρησης του συντάγματος, που έχει τις εξής αρμοδιότητες: 1) Εκδίκαση ενστάσεων κατά του κύρους των βουλευτικών εκλογών, αναφερόμενων είτε σε παραβάσεις σχετικές με την ενέργεια εκλογών είτε σε έλλειψη των νόμιμων προσόντων των εκλεγέντων ως βουλευτών, κατά το άρθρο 58 του συντάγματος. 2) Έλεγχος του κύρους και των αποτελεσμάτων δημοψηφίσματος, που προκηρύσσεται σύμφωνα με το άρθρο 44 παράγραφος 2. 3) Κρίση για τα ασυμβίβαστα των βουλευτικών καθηκόντων προς ορισμένα έργα ή την έκπτωση βουλευτή από το αξίωμά του, κατά τα άρθρα 55, παράγραφος 2, και 57. 4) Άρση των συγκρούσεων μεταξύ των δικαστηρίων και των διοικητικών αρχών ή μεταξύ του Συμβουλίου της Επικρατείας και των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων αφενός και των αστικών και ποινικών δικαστηρίων αφετέρου ή μεταξύ του Ελεγκτικού Συνεδρίου και των λοιπών δικαστηρίων. 5) Άρση της αμφισβήτησης για την ουσιαστική αντισυνταγματικότητα ή την έννοια διατάξεων τυπικού νόμου, αν εκδόθηκαν σχετικές αντίθετες αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας, του Αρείου Πάγου ή του Ελεγκτικού Συνεδρίου. 6) Άρση της αμφισβήτησης για τον χαρακτηρισμό κανόνων του διεθνούς δικαίου ως «γενικά παραδεδεγμένων» κατά το άρθρο 28 παράγραφος 1. Αν τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας, του Αρείου Πάγου ή του Ελεγκτικού Συνεδρίου κρίνει αντισυνταγματική διάταξη τυπικού νόμου, παραπέμπει το θέμα στην οικεία ολομέλεια, εκτός αν έχει ήδη κριθεί με προηγούμενη απόφαση αυτής ή του Α.Ε.Δ. Όλες οι αποφάσεις του Α.Ε.Δ. χαρακτηρίζονται από το σύνταγμα αμετάκλητες, δηλαδή δεν υπόκεινται σε ένδικα μέσα, αποτελώντας ταυτόχρονα και δεδικασμένο έναντι πάντων. Ο χαρακτηρισμός διάταξης νόμου ως αντισυνταγματικής από το Α.Ε.Δ. έχει ως συνέπεια ότι αυτή είναι ανίσχυρη από τη δημοσίευση της σχετικής απόφασης ή από χρονικό σημείο που ορίζει η απόφαση. Στη δεύτερη περίπτωση, επομένως, η κήρυξη της αντισυνταγματικότητας μπορεί να είναι και αναδρομική. Οι συνέπειες αυτές δικαιολογούν την άποψη ότι το Α.Ε.Δ. ασκεί στην περίπτωση αυτή ουσιαστικά νομοθετική αρμοδιότητα. Το Α.Ε.Δ. συγκροτείται από τους προέδρους του Συμβουλίου της Επικρατείας, του Αρείου Πάγου και του Ελεγκτικού Συνεδρίου, από τέσσερις συμβούλους της Επικρατείας και τέσσερις αρεοπαγίτες, που ορίζονται με κλήρωση ανά διετία. Προεδρεύει ο αρχαιότερος στο αξίωμά του μεταξύ των δύο πρώτων προέδρων. Για την εκδίκαση υποθέσεων των περιπτώσεων 4 και 5, μετέχουν στη σύνθεση του δικαστηρίου και δύο τακτικοί καθηγητές νομικής ελληνικών νομικών σχολών, που ορίζονται με κλήρωση.